W swojej twórczości Stefan Żeromski

- zatarł różnicę między nowelą a opowiadaniem;
- poruszał problem walki narodowo-społecznej ("Wierna rzeka", "Sułkowski");
- ukazywał wzajemne odnoszenie się klas do walki o niepodległość;
- widział konieczność konsolidacji narodu (połączenie wszystkich grup);
- próbował podnieść najniższe warstwy społeczeństwa na wyższy poziom świadomości narodowej i społecznej;
- poszukiwał społecznych uwarunkowań dotychczasowych klęsk narodowych (sięgał do ich przyczyn);
- uważał, że problemy moralne są nierozerwalnie związane ze społecznymi, narodowymi;
- według niego każdy człowiek ponosi odpowiedzialność za zło i krzywdę;
- przyjął filozofię maniheizmu jako wytłumaczenie spraw takich, jak dobro i zło;
- według niego "człowiek to rzecz święta, której krzywdzić nikomu nie wolno";
- poszukiwał metod walki z krzywdą społeczną.