Hołd złożony modzie młodopolskiej w "Deszczu jesiennym" Leopolda Staffa

1) Obrazy poetyckie występujące w tym wierszu dostosowane zostały w całości do panującego w nim nastroju. Pierwszy obraz o charakterze symboliczno - wizyjnym to obraz korowodu mar idących przez ogród wśród płaczu, zawodzenia, łez, smutku, rozpaczy. Drugi obraz o charakterze bardziej realistycznym to wspomnienie pogrzebu, nędzy, niespełnionej miłości, pożaru zagrody wieśniaczej i spalonych dzieci, oraz towarzyszący temu wszystkiemu płacz i lęk. Trzeci obraz o charakterze symbolicznym to przedstawienie pejzażu wewnętrznego podmiotu lirycznego, a konkretnie spustoszenia jakiego w ogrodzie - duszy ludzkiej dokonuje natura. I znowu temu dramatycznemu wydarzeniu towarzyszą łzy, rozpacz i trwoga.

2) Utwór po pierwszym czytaniu zwraca uwagę stroną dźwiękową, rytmiczną muzyką, nastrojem. Cech te były podstawowymi cechami liryki modernistycznej. Środki jakim poecie udało zrealizować się postulat muzyczności i nastroju w liryce :
a) wersyfikacja utworu

Każdy wers tego wiersza składa się z czterech amfibrachów, zaś sam wiersz jest wierszem sylabotonicznym. Ten rodzaj wiersza charakteryzuje się tym, że w każdym wersie występuje jednakowa liczba sylab, występują stałe zestroje akcentowe.

b) występuje zjawisko eufonii czyli instrumentacji głoskowej (współdźwięczność uzyskiwana dzięki powtarzalności i współbrzmieniu tych samych dźwięków)

c) w wierszu występuje powtarzalność tych samych słów, zwłaszcza w początkowych partiach wersów np. deszcz jesienny dzwoni, płacze oraz zestawień słownych. Występuje również powtórzenie całych nieomal jednostek zdaniowych spełniających jak gdyby rolę refrenu np. "o szyby deszcz dzwoni..." (refren powtarza się cztery razy). W wierszu występuje tzw. wieloepitetowość, wieloprzymiotnikowość. W przypadku tego wiersza są to tzw. epitety synonimiczne (bliskoznaczne) np. jednaki, miarowy, niezmienny.

Te trzy wymienione wyrazy nie poszerzają zawartości znaczeniowej deszczu, lecz jedynie potęgują wrażenie powtarzalności i wzmacniają rytmikę utworu. Występuje tzw. szyk przestawny np. deszcz jesienny (przesunięcie epitetu po rzeczowniku). Dzięki temu samemu tytułowi nadany zostaje uroczysty ton.

3) Z obrazowaniem wiersza i jego stroną rytmiczną ściśle powiązana jest również kolorystyka. W wierszu tym pojawiają się kolory typowe dla techniki impresjonistycznej (błękity, szarości, kolory przymglone, nieostre) np. szary, chmurny, ciemny, mglisty, czarny, słotny. Tę przymiotnikową gamę szarości poszerzają słowa nacechowane emocjonalnie dostosowane do obrazowania i kolorystyki np. jęk, płacz, cień, mrok, popiół, żałoba, grób.

Powrót