Wystąpienie chłopów przeciwko kolonistom niemieckim na Polesiu.

Niemcy mierzą grunt na Podlesiu i chłopi zastanawiają się co robić, aby nie dopuścić do ich osiedlenia się na tym terenie. Chcą ugodzić się z dziedzicem, aby oddał im po cztery morgi ziemi w zamian za jeden mórg lasu, który im się należy od czasu uwłaszczenia. Osadników niemieckich chcą siłą i zastraszeniem wypędzić z tego terenu. Wyruszają gromadą w stronę Podlesia i odgrażają się im, zapowiadając podpalenie ich domów i trucie inwentarza.

Walka chłopów o las.
Chłopi wieczorem dowiedzieli się, ze dziedzic zamierza wyciąć las. Uważali ten las za swój więc byli bardzo oburzeni, że dziedzic chce go sprzedać bez ich zgody. Sądzili, że cała wieś nie może być zamknięta w areszcie, dlatego też rozpoczęli krwawą walkę z robotnikami najętymi przez dziedzica do wycinania drzew. Jednak stało się inaczej. Wszystkich mężczyzn aresztowano (oprócz Boryny, który leżał śmiertelnie chory), zaś Antka zamknięto w osobnej celi za zabicie borowego.

Walka o polską szkołę.
Wójt zwołuje zebranie chłopów, by uchwalić składkę na budowę szkoły w Lipcach. Chłopi z Antkiem na czele, podburzeni przez Rocha, domagają się polskiej szkoły, ale młody Boryna zostaje wyproszony z zebrania, ponieważ toczy się przeciwko niemu śledztwo karne. A kiedy dziedzic, spotkawszy się z Antkiem dziwi się, że żąda on polskiej szkoły, słyszy z jego ust. Wypowiedź : "wszystkiemu złemu winni panowie". Policja przyjeżdża do wsi do Boryny po Rocha, ale ten ukrywa się sprytnie w polu, a wieczorem przy pomocy chłopów opuszcza wieś.