"Moralność pani Dulskiej" i "Wesele" - dwa typy dramatu modernistycznego
Oba dramaty były mieszaniną nurtów dramatu modernistycznego, ale z pewnością
najsilniejszy wpływ na "Wesele" miał dramat symboliczny, a na "Moralność pani Dulskiej" - naturalistyczny.
"Moralność pani Dulskiej":
- jak najbardziej prawdopodobne sytuacje i zdarzenia;
- wyrazista konkretyzacja środowiska i postaci;
- indywidualizacja języka postaci;
- biologiczna walka o byt z góry skazuje na niepowodzenie jednostki wrażliwe
i postępujące bardziej etycznie;
- wykpienie mieszczańskiego pojęcia przyzwoitości, uwypuklenie fałszywej
moralności - krytyka filistra;
- elementy groteski;
- uwypuklenie cech psychicznych postaci;
- szczegółowe opisy w didaskaliach.
"Wesele":
- połączenie poetyki symbolicznej i realistycznej: Akt I - realistyczny; Akt II
- symboliczny; Akt III - realistyczno-symboliczny;
- częste zmiany nastroju, powiązanie nastroju z kompozycją: Akt I - wieczór -
od radości, beztroski do niepokoju; Akt II - noc - o północy zjawy, nastrój
wzrasta, tajemniczość - niepokój - groza, lęk, odraza; Akt III - świt - nastrój
senny, pełen oczekiwania, rodzi się niepokój w przyrodzie, potem wśród ludzi;
koniec - marazm - taniec chocholi;
- wprowadzenie muzyki polskiej - opisy w didaskaliach; muzyka jest tłem do
wydarzeń, ma wpływ na gości, elementy muzyki powiązane ze scenami wizyjnymi
i nastrojem utworu, finał oparty na muzyce chochoła;
- indywidualizacja języka;
- pokrewieństwo z innymi dramatami: antyczny, romantyczny i inne;
- elementy plastyczne: barwa obrazu (w didaskaliach), gra świateł i cieni,
dekoracje sceny, sprzęty, obrazy świętych, stylowe meble, obrazy Matejki - mają
pokazywać połączenie dwóch kultur: chłopskiej i szlacheckiej.