"Boska komedia" Dantego - elementy
średniowiecza i zapowiedź renesansu
Cechy wskazujące na charakter średniowieczny utworu:
- budowa wszechświata w/g pojęć ówczesnej wiedzy
- bohaterami są zmarli - potępieni lub zbawieni
- bohaterowie stawiają pytania egzystencjalne o: istotę miłości, wiary, cierpienia,
wolną wolę, rozprawiają o śmierci, karze, zbawieniu
- Dante posługuje się alegorią, dozuje elementy makabry, turpizmu i wzniosłego
piękna
- rozważa sprawy ostateczne - zbawienie, potępienie, śmierć
- symbolika cyfr przewija się przez cały utwór - cyfra 3 symbolizuje Trójcę
Świętą; utwór składa się z trzech części - Piekło, Czyściec, Raj (każdy
z 9 kręgów); utwór składa się z 33 pieśni pisanych tercyną (trójwersową
zwrotką)
- temat dzieła zgodny z filozofią teocentryzmu (najwyższą wartością jest
Bóg)
- przypomina o nieuniknionej śmierci - memento mori; zależność między
życiem i karą - każdy odpowiada za swoje uczynki ('Sąd Ostateczny' Merulinga
- ludzie są ważeni (ich uczynki) i w zależności od wyniku idą do Piekła
albo Raju. Grzechy egoizmu, lekceważenie ... oznaczają karę po śmierci
- czas powstania (w epoce średniowiecza) - jest tu doskonale uchwytna ideologia,
problemy religijne ówczesnych ludzi (np. czy nieochrzczone dziecko może
dostać się do raju, czy poganie też mają prawo do raju)
- samo wyobrażenie piekła (skarżące się dusze, męki, ognie pekielne)
Zapowiedź renesansu:- poemat napisany w języku włoskim, ojczystym, tymczasem w średniowieczu
obowiązywała łacina
- poeta mówi o sobie Stracił z oczu szlak nieomylnej drogi..., właściwą
drogę natomiast wskazuje mu rzymski, a więc pogański, poeta Wergiliusz
(autor skłania się do mądrości starożytnej)
- składa hołd Wergiliuszowi jako mistrzowi, a zarazem całej antycznej kulturze
- ukazuje świat mitologii - bogów, herosów, szeroko nawiązuje do kultury
antyku
- dzieło uwypukla tragizm (trzeba ponieść karę)
- związki literackie - Dante jest pierwszoplanowym bohaterem, w 'Boskiej
Komedii' udokumentował filozofię życia, środek ciężkości padł na narratora,
który zszedł aż do piekła, by znaleźć odpowiedzi na pytania przerastające
epokę średniowiecza (renesans próbuje już zgłębić funkcjonowanie człowieka
i życia)
- hierarchia ludzkich win i stosunek poety do cierpienia odbiegają od poglądów
głoszonych przez księży - najłagodniej ocenia przewinienia zmysłowe, najsrożej
tych, którzy działają na szkodę społeczeństwa; grzeszników traktuje ze
zrozumieniem i współczuciem
- poeta jest piewcą miłości - składa hołd Beatrycze
