Szekspirowska koncepcja losów
ludzkich. Zestawienie z antykiem
Z antyczną koncepcją tragizmu zerwał w swoich utworach Szekspir. Złamał
nie tylko z zasadą trzech jedności, decorum ale również wprowadził nową
koncepcję losów ludzkich. W Makbecie zauważyć można współbieżność historii
i losów ludzkich. Nie oznacza to, że jest on kroniką historyczną. Tytułowy
bohater poprzez swe zasługi zyskuje przychylność króla. Ale według przepowiedni,
może i dzięki namowom żony chce zostać królem. Swój plan rozpoczyna od
zabicia prawowitego władcy. Potem kolejno musi już zabijać świadków zbrodni
i tych, którzy podejrzewają go o zbrodnię. Unurzany we krwi musi brnąć
w niej do końca. Jego podejrzliwość wprowadza go na drogę bez odwrotu,
która może mieć tylko jedno zakończenie.
Najistotniejszą różnicą pomiędzy antyczną, a szekspirowską koncepcją
losów ludzkich jest to, że nowożytny bohater na początku swojej drogi mógł
wybierać, ponieważ ma wolną wolę i na nic z góry nie jest skazany. Gdy
jednak decyduje się wstąpić na złą drogę, w przypadku Makbeta zabić prawowitego
władcę (co czyni jednak wbrew sobie), wprawia w ruch potężną machinę, której
nie będzie mógł zatrzymać. Do tej pory mógł wybierać, teraz będzie musiał
starać się sprostać następstwom swojego czynu. Tragedia Szekspira ukazuje
dzieje człowieka, który zbagatelizował wewnętrzne dyrektywy moralne i przestał
panować nad swym losem, człowieka, który utracił samego siebie.
